Toplumsal gruplar

Toplumsal grupların sınıflandırılmasında, birincil ve ikincil gruplar olmak üzere iki temel grupla karşılaşırız.

Birincil gruplar, genellikle aile, akraba ve yakın arkadaş çevremiz gibi küçük, samimi ve yüz yüze etkileşimlerin olduğu gruplardır. Bu gruplarda üye sayısı azdır ve üyeler arasındaki bağlar güçlüdür. Fiziksel yakınlık ve sıkı etkileşim söz konusudur.

İkincil gruplar ise daha büyük, resmi ve daha az kişisel ilişkilerin olduğu gruplardır. Partiler, okullar, iş yerleri gibi örnekler verilebilir. Bu gruplarda üye sayısı fazladır ve üyeler arasındaki ilişkiler daha çok belirli amaçlara yöneliktir.

Tönnies’in sınıflandırması da bu iki grup arasındaki farkı vurgulamaktadır.

Cemaat dediğimiz, aslında zaman içerisinde yavaş yavaş oluşmakta ve üyeler arasında güçlü bir birliktelik söz konusudur. Aileler, akraba grupları gibi cemaatler, ortak bir geçmişe veya kültüre sahip bireyleri bir araya getirir. Cemiyet ise daha çok çıkar ilişkilerinin ön planda olduğu, örneğin sendikalar veya okullar gibi kurumların oluşturduğu bir topluluktur.

Bu bağlamda, toplumsal grupları iki başlık altında inceleyebiliriz: resmi gruplar ve doğal gruplar

Resmi grup ve doğal grup olarak iki temel grup türünden bahsedebiliriz.

Resmi grup, bir kanun veya düzenleme çerçevesinde oluşturulan, belirli bir amaç doğrultusunda çalışan ve resmi bir yapıya sahip olan gruplardır. Örneğin, bir şirket, bir okul veya bir devlet kurumu resmi bir grup olarak düşünülebilir.

Doğal grup ise, insanların kendiliğinden bir araya gelerek oluşturduğu, genellikle sosyal bağların güçlü olduğu gruplardır. Aile, arkadaş çevresi, komşuluk gibi ilişkilerin temelini oluşturan gruplar doğal gruplara örnek olarak gösterilebilir.

Dini gruplar incelenirken, bu iki kategorinin de kullanıldığını görürüz.

  Doğal dini gruplar: Aile, kabile, köy gibi topluluklarda olduğu gibi, dini inançların yanı sıra kan, komşuluk veya akrabalık bağlarıyla da birbirine bağlı olan gruplardır. Bu gruplarda dini inançlar, toplumsal yapının bir parçası olarak daha içkindir.

 Sırf dini gruplar: Sadece dini inançlar temelinde bir araya gelmiş, üyeleri arasında başka bir ortak payda bulunmayan gruplardır. Bu tür gruplar, genellikle belirli bir doktrin veya mezhebe bağlıdır ve üyeleri farklı coğrafyalardan gelebilir.

Dini gruplar dediğimizde, tarikatlar, cemaatler, gizli cemiyetler, kardeşlik cemaatleri, mezhepler, kiliseler ve yeni dini hareketler (YDH) gibi birçok farklı grubu sayabiliriz. Bu grupların ortak özelliği, temel olarak dini inançlar üzerine kurulmuş olmalarıdır.

Sırf dini gruplar, yalnızca dini bağlarla bir araya gelmiş topluluklardır. Yani, bu gruplarda üyeler arasında dini inanç dışında başka bir ortak payda bulunmaz. Örneğin, bir mezhep veya bir tarikat, sırf dini bir grup olarak düşünülebilir.

Doğal dini gruplar ise, dini inançların yanı sıra, kan bağı, komşuluk, akrabalık gibi sosyal bağlarla da birbirine bağlı olan gruplardır. Aile, kabile, köy gibi topluluklar doğal dini gruplara örnek olarak gösterilebilir.

Sır grupları ise, üyeliklerinin ve faaliyetlerinin gizli olduğu gruplardır. Masonlar, Fütüvvet teşkilatı ve Melamilik gibi tarikatlar, sır gruplarına örnek olarak verilebilir.