YAHUDİLİK: KUTSAL METİNLERİN DERİNLİKLERİNDE

Yahudilikte kutsal metinler, yazılı ve sözlü olarak iki kategoriye ayrılır. Yazılı olanlar Eski Ahit veya Tanah olarak bilinir. Tanah, Tora, Neviim ve Ketuvim olmak üzere üç bölümden oluşur. Tora, öğreti kitabı anlamına gelir ve Tanah'ın ilk beş kitabına verilen addır.

Tevrat'ın el yazması nüshasına Sefer Tora, kitap halindeki nüshasına ise Humaş Tora denir. Tora'nın dört bölümü ise Tekvin, Çıkış, Sayılar ve Tesniye'dir.

Tevrat'ın Tekvin bölümü başlangıç anlamına gelir ve Tevrat'ın ilk kitabıdır. İki yaratılış hikayesiyle başlar, ardından alem'in yaratılışı, Hz. Adem ve Havva'nın cennetten kovuluşu, ilk cinayet ve İsrailoğullarının Mısır'a yerleşmesi gibi konuları içerir.

Çıkış bölümü, “isimler” anlamına gelen Şemot olarak da adlandırılabilir. İsrailoğullarının Mısır'dan çıkışı ile ilgili bölümdür. Hz. Musa’nın doğumu, peygamberlikle görevlendirilmesi, İsrailoğullarını Mısır’dan çıkarması, vahyin gelmesi, on emrin verilmesi, Altın buzağıya tapılması, Ahit sandığının yapılması gibi konular bu bölümde anlatılır.

Levililer bölümü ise “seslendi, çağırdı” anlamına gelir. İbadet sistemi anlatılmıştır. Örneğin kurban, kefaret, hayız, nifas, gusül, evlenme gibi konuları içerir.

Sayılar bölümünde İsrailoğullarının nüfus sayımı ve zina ile suçlanan kadının acı su testine tabi tutulması anlatılmıştır.

Tesniye, "sözler" anlamına gelir ve ilk dört kitabın özet tekrarı şeklindedir. 

Yahudilikte, Hz. Musa’ya sadece sahifelerin (levhaların) verildiği ifade edilir. Müslüman bilginler ise Tevrat'ın Hz. Musa'ya verildiğine hükmetmişlerdir.

Bu bölümlerde yazılı metinlerden Tevrat'tan bahsedildi. Şimdi de Tanah'ın ikinci bölümü olan nevim ele alınır. Nevim, "Peygamberler" demektir. İsrailoğullarının tarihine baktığımızda peygamberler bölümünde 8 tane kitap vardır. Bunlar Yeşu, Hakimler, Samuel, Krallar, İşaya, Yeremya, Ezekiel ve Oniki Küçük Peygamber şeklinde devam etmiştir.

Ketuvim bölümünde 11 kitap bulunur ve ana konuları ele alınmıştır. Mezmurlar, Meseller, Eyüp, Neşideler Neşidesi, Rut, Ağıtlar, Vaiz, Ester, Daniel, Ezra-Nehemya, Tarihler şeklinde sıralanır. 

Sözlü metinler bölümünde Mişna ve Talmud bulunur. Mişna, Tevrat’ın tefsiridir. Mişna’nın tefsiri ise Talmud yani Gemara’dır. İlk zamanlar yazıya geçirilmediği için sözlü olarak adlandırılır.