TANRILAR VE TANRICIKLAR

Tek tanrılı Teosentrik inanç her şeyi bir tane tanrıya bağlamış gibi, evrene bir bak bakalım. İslam falan bu işin içine girer mesela.

Kritosentrik inanç, anlaşılan Mesih odaklı bir inanç, yani tam anlamıyla "Heyyy, bakın bana!" gibi bir şey. Hristiyanlık tarzı bir din bu tür inançlara örnek olabilir.

Etnosentrik inanç ise sanki bir millet kendini seçilmiş birileri olarak görüyor gibi, "biz diğerlerinden daha farklıyız" türünden. Misal, Yahudilik bu kategoriye girer mi?

Monoteizm, yani tek tanrıya inanma fikri, yani İslam'daki "tevhid" gibi. Yani her şeyin başı sadece bir tanrı.

Düalizm ise iyilik ve kötülük tanrılarının var olduğu inanış, örnek olarak Zerdüştlük gibi. Burada işler biraz karışık gibi.

Henoteizm: En yüce tanrılara inanırken onun altındaki başka tanrılara da selam çakmak demek. Bir nevi "nasılsın?" demek gibi bir şey. Yunan mitolojisinden Zeus ailesi tam bu tarza uygun, sanki bir aile festi gibi!

Politeizm: Çok tanrıcılık, adeta tanrılar partisi gibi, her bir tanrıya ayrı ayrı kulluk etmek. Hinduizm bu konuda gerçekten bir ziyafet sunuyor, sanki her tanrı ayrı bir menü gibi. Hepsine de ayrı ayrı kullu.

Deizm: Yaratıcının var olduğunu kabul ederken dünyaya müdahalesini reddetmek, yani "ben artık emekliyim, işlerinize kendiniz bakın" demek gibi bir şey. Eski tanrı anlayışı ne de olsa!

Antropomorfizm: Tanrının insan özelliklerini taşıması, yani demek ki tanrı da insan gibi mi hissediyor acaba? Biraz da her şeyi ona yükleme gibi bir şey, değil mi?